Een op drie leraren heeft last met stem
Persbericht Klasse
29 maart 2010
Een op de drie Vlaamse leraren heeft last met zijn stem. Een op de vijf heeft
een echt stemprobleem. Dat zijn minstens 30.000 leraren. De kosten voor de
samenleving zijn enorm. Een preventieve aanpak is nochtans vrij eenvoudig. Dat
blijkt uit nieuw onderzoek dat het onderwijsblad Klasse deze week bekend maakt.
Er volgt een hele campagne.
Het onderzoek is van logopedist en onderzoeker Bernadette Timmermans (V.U.Brussel
en Rits-Erasmushogeschool Brussel). Zij toont aan dat het probleem al in de
lerarenopleiding begint. Met een minimale training verbetert ze de stemkwaliteit
van 75 procent van de studenten.
De campagne
- De resultaten van het onderzoek, inclusief training, tips en getuigenissen van leraren met stemproblemen, verschijnen deze week exclusief in het onderwijsmagazine Klasse (200.000 ex).
- Alle Vlaamse lerarenopleidingen ontvangen bovendien bij het blad een gratis preventiebrochure waarmee ze hun studenten kunnen leren hoe ze hun stem beter gebruiken en minder belasten.
- TV.Klasse brengt een instructiefilmpje online (3 minuten) waarmee leraren leren hun stem beter te gebruiken. Je kan het bekijken op www.tvklasse.be
Dit zijn de belangrijkste feiten:
- Wereldwijd heeft gemiddeld minstens een op de drie leraren soms tot vaak stemproblemen, en hun aantal neemt in alle westerse landen toe. In ons land spreekt recent onderzoek over een leraar met stemproblemen op de drie.
- Stemverlies en keelontsteking, beide door overbelasting, zijn de meest voorkomende stemproblemen bij leraren. Vooral vrouwelijke leraren hebben er last van: leraren met stemverlies of zelfs stemloosheid zijn voor 82 procent vrouwen, bij ontsteking van de stembanden en/of strottenhoofd is dat 75 procent.
- Het aantal stemproblemen bij leraren piekt tussen de leeftijd van 20-25 jaar en 45-50 jaar. De 45- tot 50-jarigen klagen het meest over stemproblemen. Dit bewijst dat stemproblemen vooral na langdurige (over)belasting de kop opsteken.
- Uit onderzoek in het Antwerpse blijkt dat leraren die aan stemloosheid lijden negentien dagen per jaar afwezig zijn.
- Nieuw onderzoek bij 120 studenten lerarenopleiding wijst uit dat een op de vijf aspirant-leraren last met zijn stem of zelfs al een stemprobleem heeft. Het probleem begint dus daar al. Bernadette Timmermans: “Veel studenten beseffen niet dat ze hun stem verkeerd gebruiken: ze spreken met veel druk op nek en keel, ze roepen te veel, ze gaan te hoog praten als ze hun stem verheffen … In 2004 toonde de Nederlandse onderzoeker de Jong aan dat 90 procent van de leraren die stemproblemen hadden tijdens hun opleiding, later in hun carrière ook stemproblemen kregen.”
- Tot 2005 erkende de verzekering stemproblemen niet als beroepsziekte en dus gaven leraren ze niet als reden op voor ziekteverlof. Hoewel stemproblemen sindsdien in alle EU-landen officieel wel als beroepsziekte erkend worden, moeten leraren heel wat bewijzen aanvoeren om aan te tonen dat hun stemprobleem effectief met lesgeven te maken heeft. Daarom blijft het probleem minimaal in de statistieken.
- Leerlingen verstaan een onzuiver klinkende stem moeilijker. Kinderen presteren volgens Britse onderzoekers beter op school als opdrachten krijgen van een leraar met een normaal heldere stem dan van een leraar met een hese stem.
- Lerarenopleiders besteden weinig aandacht aan het aspect ‘stem’. Bernadette Timmermans: “Elke lerarenopleiding zou de stemmen van zijn studenten moeten screenen en trainen, maar voor zover ik weet is een module stempreventie enkel aan de universiteit waar ik lesgeef een verplicht onderdeel voor alle aspirant-leraren.”
“Het probleem is groot, maar je kunt een stem verbeteren“, zegt Bernadette Timmermans in Klasse. “Elke lerarenopleiding zou daarom de stemmen van zijn studenten moeten screenen en trainen. De meest rendabele en tegelijk economische aanpak bestaat uit drie uur theorie, drie uur praktijk in kleine groepen van twintig studenten en individuele coaching van een halfuur. Dan gaat de globale stemkwaliteit er bij 75 procent van de groep duidelijk op vooruit. Studenten die in het begin al stemproblemen hebben, móet je doorverwijzen naar een neus-keel-oorarts en een logopedist. De arts onderzoekt en de logopedist behandelt het stemprobleen. De logopedist kan jongeren die een stemberoep willen uitoefenen ook voorbereiden op een stembelastende job en de stem trainen. Mocht dit in alle lerarenopleidingen gebeuren, dan zou je een enorm effect zien.”