Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) biedt ondersteuning aan voor kinderen met een (vermoeden van) handicap. Die ondersteuning kan ook op school een rol spelen. Als school is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de ondersteuningsmogelijkheden.
Zo kunnen ouders bijvoorbeeld initiatief nemen om (bijkomende) ondersteuning vanuit het VAPH op school te laten organiseren. Ook als school zie je misschien zelf mogelijkheden om (bijkomende) ondersteuning te voorzien.
Het is belangrijk dat alle vormen van ondersteuning op elkaar afgestemd zijn en dat iedereen werkt vanuit zijn of haar expertise.
Daarom vind je hieronder een overzicht van de rechtstreeks toegankelijke ondersteuning die het VAPH aanbiedt voor kinderen met een (vermoeden van) handicap.
Rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (RTH)
Wat is rechtstreeks toegankelijke hulpverlening?
Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) is een ondersteuningsaanbod voor kinderen met een (vermoeden van) handicap. Het gaat om een beperkte, handicapspecifieke ondersteuning voor wie af en toe hulp nodig heeft.
Er zijn verschillende ondersteuningsvormen, zoals begeleiding, globale individuele ondersteuning, dagopvang, verblijf en outreach.
Vind meer informatie over RTH op de website van het VAPH.
Wie kan RTH aanvragen?
Ouders kunnen de ondersteuning rechtstreeks aanvragen bij een zorgaanbieder. Voor RTH moet geen aanvraag ingediend worden bij de intersectorale toegangspoort (ITP).
Als school kan je alleen de ondersteuningsvorm 'outreach' rechtstreeks aanvragen.
Vind alle contactgegevens van zorgaanbieders.
De inzet van rechtstreeks toegankelijke hulpverlening (RTH) is op 2 manieren beperkt:
- De hoeveelheid ondersteuning die een ouder kan aanvragen, is gekoppeld aan een puntensysteem en ouders beschikken maar over een bepaald aantal punten voor hun kind.
- Meer informatie over het puntensysteem: VAPH - punten en bijdragen.
- RTH wordt geleverd door zorgaanbieders die door het VAPH erkend zijn. Die zorgaanbieders kunnen maar een bepaald volume ondersteuningsvragen aan.
Ondersteuningsvormen
Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) kan in verschillende vormen:
- Begeleiding (individuele psychosociale begeleiding)
- Globale individuele ondersteuning (GIO)
- Outreach
- Dagopvang
- Verblijf
Begeleiding (individuele psychosociale begeleiding)
De begeleiding richt zich op de ontwikkeling van het kind en biedt pedagogische en psychosociale ondersteuning. Kinderen leren bijvoorbeeld meer over hun handicap en hoe ze ermee kunnen omgaan. Ouders kunnen specifieke opvoedingstips krijgen.
Het gaat om inhoudelijke begeleiding (meedenken, oplossingen zoeken) en niet om praktische hulp. De begeleiding vindt thuis plaats of op een afgesproken plaats, door middel van individuele gesprekken of groepsgesprekken.
Vind meer informatie over begeleiding op de website van het VAPH.
Mobiele begeleiding
Bij mobiele begeleiding komt de hulpverlener naar het kind met een (vermoeden van) handicap en zijn gezin. Op vraag van de ouders, kan de begeleider in gesprek gaan met de school. De begeleider geeft concrete tips en adviezen. Zo kan je samen werken aan een gezamenlijke aanpak.
Ook als school kan je initiatief nemen om met de ouders en de begeleider in gesprek te gaan. Zo kunnen jullie ervaringen en tips delen met elkaar.
Voor de ondersteuning vanuit het VAPH is er een overeenkomst tussen de zorgaanbieder en de ouders. Ouders betalen hier mogelijks een bijdrage voor en deze ondersteuning maakt gebruik van het puntensysteem.
Praktijkverhaal begeleiding
Anna - 5 jaar
Anna heeft het moeilijk: ze bijt en stampt geregeld andere kinderen en heeft al eens geprobeerd weg te lopen. Er is een vermoeden van een autismespectrumstoornis (ASS). Er is nog geen ondersteuning vanuit het ondersteuningsmodel.
De ouders krijgen thuis ondersteuning van Pieter, een medewerker van de RTH-aanbieder. Op vraag van de ouders (en in samenspraak met de school) gaat Pieter mee in de klas om het gedrag van Anna en de wijze waarop activiteiten worden aangeboden, te observeren. Hij merkt op dat het voor Anna heel belangrijk is om de duur van een bepaalde activiteit duidelijk te maken. Hij geeft uitleg over de ondersteuningsnoden van Anna aan de leerkracht en geeft de tip om voor activiteiten een timer te gebruiken.
Globale individuele ondersteuning (GIO)
Globale individuele ondersteuning (GIO) is laagdrempelige en snel inzetbare hulp in de gewone kinderopvang of school, zodat leerlingen, met en zonder specifieke zorgbehoeften, samen spelen, leren en vriendschappen sluiten.
GIO is er voor kinderen met een (vermoeden van) handicap die starten in de reguliere kinderopvang, kleuterklas of het eerste leerjaar. GIO wil die overgangsmomenten ondersteunen.
GIO biedt zowel individuele psychosociale begeleiding als praktische hulp. De aard van de ondersteuning kan verschillen en door elkaar lopen, zoals stimulatie, coaching, training en assistentie bij activiteiten.
Ouders kunnen zelf GIO aanvragen bij zorgaanbieders die het aanbieden. Als school kan je ouders hierbij ondersteunen. Bespreek samen hoe de GIO wordt ingezet.
Hoe kan je gebruik maken van GIO? Hoeveel GIO kan een leerling krijgen? Lees meer over GIO op de website van het VAPH.
Deze ondersteuningsvorm startte in september 2019 en werd uitgewerkt door het VAPH, in samenwerking met Kind & Gezin en het departement Onderwijs en Vorming.
Ontdek welke zorgaanbieders GIO aanbieden.
Praktijkverhalen globale individuele ondersteuning
Mo – 6 jaar
Mo heeft een visuele beperking en gaat van het kleuteronderwijs naar het eerste leerjaar. In de school is al een ondersteuner, Annelies, vanuit het ondersteuningsmodel aanwezig die Mo en de kleuterjuffen ondersteunt. Annelies zal samen met de leerkracht van het eerste leerjaar naar aangepaste oefeningen zoeken en zal Mo soms helpen om delen van de leerstof te verwerken. Chris neemt de globale individuele ondersteuning op. Chris zal Mo gedurende een bepaalde periode tijdens de middag begeleiden naar de refter en bijstaan bij het eten. Daarnaast werken Chris en Mo rond mobiliteit, zoals veilig bewegen in het gebouw van de school en de buitenschoolse opvang. Chris geeft hierover ook tips aan de leerkracht (het schoolteam) zodat zij ermee verder kunnen. Annelies, Chris, het schoolteam, de ouders, Mo en de mensen van de opvang wisselen informatie uit en maken de nodige afspraken.
Quinten – 2,5 jaar
Quinten is een startende kleuter met een motorische beperking. Er is een ondersteuner, Jitske, vanuit het ondersteuningsmodel onderwijs. Jitske focust op ondersteuning in de klas en voor de leerkracht om activiteiten zo te organiseren en/of aan te passen dat ze voor Quinten haalbaar zijn. Maarten, de GIO-begeleider, bekijkt welke noden er zijn bij Quinten en de school op het vlak van ADL (algemene dagelijkse levensverrichtingen zoals eten, verplaatsen, toilet) en begeleidt de school in het ondersteunen van Quinten en het stimuleren van zelfstandig eten en drinken. Maarten denkt ook mee met het schoolteam om de ondersteuning bij ADL te organiseren binnen de school.
Outreach
Als school kan je, op eigen initiatief, beroep doen op outreach. Dit is een vorm van ondersteuning waarbij een zorgaanbieder aan je schoolteam een vorming komt geven over een specifieke zorgbehoefte of handicap.
De vorming geeft algemene informatie en geen info en tips over specifieke leerlingen met een (vermoeden van) handicap.
Als school contacteer je zelf een zorgaanbieder.
Praktijkverhaal outreach
Een school wil haar werking autisme-vriendelijker maken en meer rust en structuur brengen. Ze zijn ervan overtuigd dat dit ook op de andere kinderen een positief effect zal hebben. Een zorgaanbieder komt een vorming geven over autisme en overlegt dan samen met het schoolteam over welke veranderingen zij kunnen doorvoeren in hun school.
Ga in gesprek
Krijgen sommige leerlingen in je school ondersteuning vanuit een VAPH-zorgaanbieder en heb je vragen over de handicap van de leerling en de ondersteuningsnoden? Ga dan in gesprek met de ouders, deel je bezorgdheden en vertel waar je ondersteuning nodig hebt. Bekijk samen wie er een antwoord kan bieden op jullie vragen. Pedagogisch-didactische ondersteuningsvragen zijn bijvoorbeeld voor de ondersteuningsteams van het ondersteuningsmodel en niet voor mobiele begeleiding.
