Vlaamse 15-jarigen gaan voor lezen, wiskunde en wetenschappen achteruit. Dat blijkt uit de resultaten van het PISA-onderzoek 2018. Een Vlaams vervolgonderzoek over begrijpend lezen (PIRLS Repeat) bevestigt die resultaten.
Resultaten lezen, wiskunde en wetenschappen (PISA 2018)
Leesvaardigheid: Vlaanderen valt buiten top 10
De Vlaamse 15-jarigen vallen voor leesvaardigheid uit de top 10 van de deelnemende landen. Binnen Europa doen Ierland, Estland, Finland en Polen het beter. De resultaten van Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Noorwegen, Duitsland en Slovenië zijn te vergelijken met de Vlaamse resultaten.
In Vlaanderen zijn er meer toppresteerders voor leesvaardigheid dan gemiddeld over de OESO-landen heen.
Maar bijna 1 op 5 van de 15-jarigen haalt het basisniveau voor leesvaardigheid niet. Dit betekent dat die leerlingen niet in staat zijn de teksten functioneel te gebruiken en de nodige informatie eruit te halen.
De gemiddelde Vlaamse leesvaardigheidsscore daalt significant. De negatieve trend uit het vorige PISA-onderzoek (2015) zet zich verder.
Internationaal nog steeds goed in wiskunde en wetenschappen, maar daling zichtbaar
Voor wiskunde en wetenschappen behoren de Vlaamse leerlingen nog altijd tot de Europese top. Voor wiskunde doen enkel zes Aziatische landen beter. Voor wetenschappen zijn dat naast vijf Aziatische landen ook Estland, Finland en Canada.
Wiskundige geletterdheid
In Vlaanderen scoort 83% van de leerlingen op of boven het vaardigheidsniveau 2. Alleen Aziatische landen doen het beter.
17% van de Vlaamse leerlingen zijn laagpresteerders voor wiskundige geletterdheid, wat lager ligt dan het internationaal OESO-gemiddelde (24%). Laagpresteerders behalen vaardigheidsniveau 2 niet.
19% van de Vlaamse leerlingen zijn toppresteerders voor wiskundige geletterdheid. Dit is het hoogste percentage van alle Europese landen. Toppresteerders behalen een vaardigheidsniveau van 5 of 6.
Toch is de trend hier ook negatief, want de gemiddelde scores gaan achteruit tussen 2003 en 2018. Het percentage toppresteerders wiskunde daalt met 15 % het sterkst in Vlaanderen.
Wetenschappelijke geletterdheid
In Vlaanderen scoort 82% van de leerlingen op of boven het vaardigheidsniveau 2. Binnen Europa doen alleen Estland en Finland het beter.
18% van de Vlaamse leerlingen zijn laagpresteerders voor wetenschappelijke geletterdheid. Hierdoor staat Vlaanderen op de 15de plaats van alle deelnemende landen.
10% van de Vlaamse leerlingen leveren een topprestatie voor wetenschappelijke geletterdheid, wat hoger ligt dan het internationaal gemiddelde (7%).
Maar ook voor wetenschappelijke geletterdheid zien we de gemiddelde score dalen: Vlaanderen gaat 20 punten achteruit tussen 2006 en 2018.
Ook bij de laagpresteerders is de negatieve trend zichtbaar. Met een stijging van 6,4% laagpresteerders behoort Vlaanderen tot de 9 landen waar het percentage laagpresteerders met meer dan 5% stijgt tussen 2006 en 2018.
Verschillen tussen leerlingen
- In Vlaanderen verklaart het thuismilieu 17% van de verschillen in de leesscores.
- Leerlingen die thuis een andere taal dan het Nederlands spreken, presteren gemiddeld lager.
De negatieve trend is zichtbaar in alle onderwijsvormen. In het aso zitten nu 5% laagpresteerders, wat vroeger 1% was. Steeds meer Vlaamse leerlingen halen het minimumniveau niet.
Vlaamse leerlingen hebben geen plezier in lezen
Het leesplezier van de leerlingen gaat ook achteruit. 60% van de Vlaamse leerlingen zegt enkel te lezen om informatie te verkrijgen en enkel te lezen als het moet. De helft vindt lezen zelfs tijdsverlies. Hierdoor is het plezier in lezen in Vlaanderen het laagst van alle deelnemende landen.
Resultaten begrijpend lezen (PIRLS repeat)
In 2016 scoorden de leerlingen uit het 4de leerjaar lager onderwijs minder goed op begrijpend lezen in het internationaal vergelijkende PIRLS-onderzoek. Daarom is een Vlaams vervolgonderzoek uitgevoerd om te kijken naar de evolutie van diezelfde leerlingen na 2 jaar.
Onvoldoende leerwinst op 2 jaar tijd
Vlaamse leerlingen boeken tussen het vierde en het zesde leerjaar vooruitgang op het vlak van begrijpend lezen. Maar de leerlingen behalen in het 6de leerjaar slechts het niveau van de best presterende landen voor het 4de leerjaar.
De groep leerlingen die sterk presteert neemt toe tussen het vierde en het zesde leerjaar. Internationaal vergeleken doen we het dan weer minder goed. De grootte van de groep van sterkpresteerders in Vlaanderen in het zesde leerjaar bereiken de sterkste landen al in het vierde leerjaar.
Meisjes maken meer leerwinst dan jongens en wie thuis nooit of soms Nederlands spreekt, maakt meer leerwinst dan wie thuis (bijna) altijd Nederlands spreekt.
Leerlingen lezen niet graag
De leerlingen uit het vierde leerjaar gaven in 2016 aan negatief te staan tegenover lezen. 2 jaar later is dat nog zo, zelfs nog meer. Jongens lezen minder graag dan meisjes.
De leerlingen, zowel jongens als meisjes, zijn wel zelfzeker als het over lezen gaat.
Leerlingen die thuis Nederlands spreken zijn zelfzekerder en lezen liever dan de leerlingen die thuis geen Nederlands spreken.
