- Verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag
- (Cyber)pesten stoppen
- Cyberpesten voorkomen
- Hulp op school en erbuiten
- Voorkom grensoverschrijdend gedrag op school
Verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag
Op school kunnen verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag voorkomen.
Vaak zijn de grenzen tussen deze verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag vaag en overlappen ze elkaar.
Bekijk alle verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag.
(Cyber)pesten stoppen
Pesten slaat diepe wonden. Het tast het zelfvertrouwen van diegene die gepest wordt aan. Ook het vertrouwen in anderen verdwijnt. Daardoor vindt diegene die gepest wordt nog maar moeilijk aansluiting bij een groep. Pesten laat ook sporen na in de ontwikkeling van de hersenen, wat het leren bemoeilijkt.
Pesten mag niemand onberoerd laten. Iedereen kan pesten stoppen.
Rollen bij pesten
Pesten is altijd een groepsproces. Je kan verschillende rollen spelen:
- Je pest: je bent de hoofdrolspeler.
- Je bent assistent van diegene die pest: je bent niet de hoofdrolspeler, maar je doet wel actief mee.
- Je bent versterker van het pesten: je doet niet echt mee, maar je kijkt toe en keurt het goed door bijvoorbeeld te knikken of te lachen.
- Je bent buitenstaander: je weet dat er gepest wordt, maar je grijpt niet in.
- Je wordt gepest: je bent het slachtoffer.
- Je bent verdediger van het slachtoffer. Je komt op voor diegene die gepest wordt, je probeert het pesten te stoppen en het slachtoffer te troosten.
Je kan er altijd voor kiezen om het pesten te stoppen, ongeacht welke rol je speelt (hoofdrolspeler, assistent, versterker, buitenstaander)
Als je pest
- Denk na over de impact van je gedrag op het wie je pest: het verdriet dat je bij de ander veroorzaakt en de mogelijk andere gevolgen. Zou je het zelf willen meemaken?
- Sta stil bij mogelijke wettelijke risico’s en sancties (bv. misbruik van het internet), problemen met de school (time-out, tijdelijke of definitieve schorsing) en mogelijke reacties van je ouders.
- Wil je stoppen met pesten, maar weet je niet hoe je het moet aanpakken? Spreek dan andere leerlingen aan en ga samen op zoek naar oplossingen. Kijk hoe je de schade kan herstellen.
- Geraak je er niet met je leeftijdsgenoten uit, zoek dan hulp bij een volwassene: je ouders, iemand van het schoolteam of het CLB. Benadruk dat je wil stoppen met pesten en samen naar oplossingen wil zoeken.
Als je erbij staat (buitenstaander)
- Durf het gedrag van de pester in vraag te stellen.
- Reageer niet op het gedrag van de pester met signalen die het pesten aanmoedigen, bijvoorbeeld goedkeurend knikken of lachen.
- Doe niet mee aan de verspreiding van negatieve boodschappen en steun op sociale media (bv. Facebook) geen kwetsende boodschappen met vind-ik-leuks of likes.
- Maak aan de pester duidelijk dat je het niet goedkeurt en dat het moet stoppen.
- Probeer andere jongeren ervan te overtuigen niet mee te pesten, of het pesten niet te versterken door te lachen of te knikken.
- Nodig jongeren uit om samen naar oplossingen te zoeken.
- Als het pesten niet stopt, zoek dan hulp bij een volwassene: je ouders, iemand van het schoolteam of het CLB. Benadruk dat je voor zowel voor de pester als het slachtoffer naar oplossingen wil zoeken. Hulp vragen is niet hetzelfde als ‘klikken’. Snel reageren zorgt ervoor dat het pesten niet uit de hand loopt en dat de schade beperkt blijft.
Als je verdedigt (verdediger)
- Steun het slachtoffer door naar zijn of haar verhaal te luisteren.
- Probeer andere jongeren ervan te overtuigen niet mee te pesten, of het pesten niet te versterken door te lachen of te knikken.
- Nodig jongeren uit om samen naar oplossingen te zoeken.
- Als het pesten niet stopt, zoek dan hulp bij een volwassene: je ouders, iemand van het schoolteam of het CLB. Benadruk dat je voor zowel voor de pester als het slachtoffer naar oplossingen wil zoeken. Hulp vragen is niet hetzelfde als ‘klikken’. Snel reageren zorgt ervoor dat het pesten niet uit de hand loopt en dat de schade beperkt blijft.
Als je gepest wordt (slachtoffer)
- Maak heel duidelijk dat je het pestgedrag niet leuk vindt en niet goedkeurt. Zoek enkele leeftijdsgenoten die hetzelfde denken en stap samen naar de pesters.
- Zoek iemand die je kan vertrouwen en echt wil luisteren. Praat erover en zoek steun. Zoek een rustig moment om het te vertellen. Vraag vooral om te luisteren en mee na te denken over hoe je samen het pesten kan stoppen.
- Je kan hulp bij een leeftijdsgenoot zoeken of bij een volwassene: je ouders, iemand van het schoolteam of het CLB. Zij staan voor je klaar, zowel binnen de school als erbuiten.
- Geef jezelf niet de schuld. Je mag je niet neerleggen bij wat je overkomt. Jij hoeft je niet te schamen of te verontschuldigen voor de pesterijen.
- Kom op voor jezelf. Voor jezelf opkomen is niet altijd gemakkelijk, maar je kan het wel leren. Trainingen of vormingen helpen je om meer zelfvertrouwen te krijgen, vrienden te maken of je eigen grenzen te bewaken. het CLB helpt je hierbij. Vraag ernaar.
Cyberpesten voorkomen
Je kan een aantal specifieke voorzorgen en maatregelen nemen tegen cyberpesten:
- Geef nooit vertrouwelijke informatie door, ook niet aan vrienden. Zodra anderen over die informatie beschikken, heb je er geen controle meer over en kan die zich snel op grote schaal verspreiden. Alle informatie die je in het gewone leven voor jezelf houdt, geef je ook niet prijs online.
- Geef nooit een wachtwoord door. Gebruik ook geen voor de hand liggende wachtwoorden, zoals je geboortedatum, je naam en 123456. Lees tips voor sterke en veilige wachtwoorden – Safe on web.
- Installeer een recent anti-virusprogramma op je computer en hou de updates ervan in de gaten.
- Denk na over wat je schrijft. Alles wat je niet recht in iemands gezicht durft zeggen, verspreid je ook niet online via sociale media (bv. Facebook, Twitter) of via sms.
- Er is geen lichaamstaal bij berichten online. Gebruik daarom emoticons of emojis als je iets grappig bedoelt.
- Denk na voor je iets publiceert online. Wat onder andere strafbaar is: foto’s publiceren zonder toestemming van de persoon in kwestie, jezelf als iemand anders voordoen, oproepen tot discriminatie
- Reageer niet op pestmails, pest-smsjes of pestchats.
- Hou de pestmails, pest-smsjes of pestchats bij of druk ze af als bewijsmateriaal.
- Blokkeer (of blacklisten) de afzenders van de ongewenste berichten. Hoe je dat doet, hangt af van de applicatie die je gebruikt. Ongewenste afzenders komen dan op een blacklist terecht. Zo herkent de applicatie die afzenders en blokkeert het hun berichten.
Meer weten over veilig online? Op de website clicksafe.be van Child Focus vind je alles over veilig internetten. Mediawijs geeft je tips rond mediawijsheid.
Hulp op school en erbuiten
Ben je bij een pestgeval betrokken en wil je er wat aan doen? Je staat er niet alleen voor.
Op school
Spreek gerust iemand aan op school: een leerkracht, de groene leerkracht, de leerlingenbegeleider, het secretariaat of de directie. Zij helpen je verder of verwijzen je naar de juiste persoon of instantie.
Het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB)
Je kan als leerling ook gratis beroep doen op het CLB. Het CLB kan helpen bij:
- leren en studeren, preventieve gezondheidszorg, je traject op school,
- maar ook bij vragen rond welzijn en je goed voelen op school, zoals pesten, stress of grensoverschrijdend gedrag.
Het CLB is er om naar jou te luisteren en te helpen, als je dat wil. Het CLB zal dan samen met jou en de school zoeken naar een gepaste oplossing. Zij verwijzen je, indien nodig, ook naar de juiste hulpverlening.
Er is een CLB in elke school. Vraag de CLB-gegevens aan je school, vind ze in het schoolreglement of in het overzicht van CLB-adressen. Je kan je vraag ook anoniem online stellen via de CLB-chat.
Andere organisaties en instanties
Als je geen oplossing vindt bij de school of het CLB, kan je ook een melding doen bij het Kinderrechtencommissariaat. Zij kunnen optreden jouw belang. Contacteer de klachtenlijn.
Je kan bij Awel vzw anoniem terecht met een vraag, een probleem, jouw verhaal: met alles wat je bezighoudt. Awel luistert, voelt en denkt met je mee. Awel kan je bereiken via telefoon (102), e-mail, chat en forum.
1712 is er voor iedereen die geweld meemaakt of getuige is van geweld. Je kan er terecht voor informatie en advies rond al je vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling. Je kan de medewerkers bellen van maandag tot vrijdag tussen 9 en 17 uur. Mailen of chatten kan natuurlijk altijd.
Via nupraatikerover.be kan je met een medewerker van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling chatten over alles wat je in de war brengt of een vervelend gevoel geeft. Zij proberen jouw een antwoord te geven op jouw vragen rond seksueel misbruik, fysieke en/of emotionele mishandeling. Je kan er terecht voor informatie, advies, hulp en doorverwijzing naar gespecialiseerde diensten.
Bij het jongerenadviescentrum (JAC) in je buurt kan terecht met elke vraag. Het JAC helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar en zoeken naar een antwoord op hun vragen en problemen. Vind op de website een centrum in de buurt, of telefoneer, mail of chat.
Voorkom grensoverschrijdend gedrag op school
Heb jij een goed idee over hoe de school grensoverschrijdend gedrag beter kan aanpakken? Ontbreek er iets in het beleid op school? Of wil je helpen grensoverschrijdend gedrag te voorkomen?
Neem dan initiatief via de leerlingenraad of schoolraad. Je spreekt best de vertegenwoordigers voor leerlingen aan. Je kan natuurlijk ook jezelf kandidaat stellen om leerlingen te vertegenwoordigen binnen je school. Hoe jouw school de leerlingenraad en de schoolraad organiseert, vind je in het schoolreglement.
Meer informatie over de leerlingenraad of de schoolraad vind je op de website van de Vlaamse Scholierenkoepel.
Extra informatie
Verwante pagina's
Ouders en leerlingen
- Wat kan je als ouder doen bij pesten en ander grensoverschrijdend gedrag op school?
- Waar vind je hulp en ondersteuning bij grensoverschrijdend gedrag?
- Leerlingen en grensoverschrijdend gedrag
Onderwijspersoneel
- Grensoverschrijdend gedrag in de klas
- Psychosociale risico's en de rol van de school
- Opleiding voor vertrouwenspersonen in het onderwijs
Directies en administraties
- Schoolondersteuning bij grensoverschrijdend gedrag
- Beleid grensoverschrijdend gedrag
- Communicatie bij grensoverschrijdend gedrag
- Vorming voor leraren organiseren: Clicksafe over veilig internetgebruik
- Vorming voor ouders organiseren: je kind veilig online
Websites
- Veilig online en (cyber)pesten:
- Sexting en seksueel grensoverschrijdend gedrag:
- Informatie over sexting voor ouders, jongeren, leerkrachten en jeugdwerkers (Sexting.be)
- Klasse – seksueel overschrijdend gedrag
- Allesoverseks.be (Sensoa) - vind een antwoord op al je vragen over seks – voor jongeren
- Sensoa.be - tips, tools en handvatten rond relationele en seksuele vorming, seksuele gezondheid, seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik
- Zanzu.be - seksuele gezondheid en anderstaligen
- Klasse – wanneer wordt sexting een probleem?
- Vragen over aangifte seksueel geweld
- Watwat.be - no-nonsense info voor jongeren
