Duurzaam aankopen digitale toestellen Digisprong

• Sluit uit wie verplichtingen milieu-, sociaal en arbeidsrecht schendt
• Gebruik duurzaamheidslabels 
• Duurzaamheid integreren in je bestek 
• Meer duurzaam ICT-beheer
• Extra informatie

Sluit uit wie verplichtingen milieu-, sociaal en arbeidsrecht schendt

Scholen, scholengroepen en/of aankoopcentrales binnen het onderwijs staan in voor de aankoop van zowel de toestellen voor de leerlingen als het ICT-materiaal voor de leerkrachten. Ze moeten daarvoor de wet op de overheidsopdrachten naleven. 

Volgens de wet op de overheidsopdrachten kan je de inschrijver die verplichtingen op het vlak van milieu-, sociaal, en arbeidsrecht heeft geschonden, uitsluiten van deelname aan de procedure. 

Naar boven

Gebruik duurzaamheidslabels 

Het is aanbevolen dat aankopers binnen het onderwijs gebruik maken van duurzaamheidslabels (als technische specificatie en/of gunningscriterium). Labels kunnen ingezet worden als verificatie of bewijsvoering ten behoeve van de consument, dat het aan te kopen product aan duurzaamheidscriteria voldoet. 

Aanbevolen labels 

De Vlaamse overheid, in samenwerking met CATAPA en het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling, beveelt de labels TCO-Certified en EPEAT aan voor ICT-producten in het kader van digisprong. De labels leggen elk eigen accenten en er zijn voldoende toestellen die volgens 1 van beide systemen zijn gecertificeerd. Ze vernieuwen hun criteria voortdurend.  

• TCO Certified Generation 8 ondersteunt de circulaire economie door te eisen dat er rekening wordt gehouden met de milieu-, sociale en ethische impact en toestellen gerepareerd en verbeterd kunnen worden. Het heeft een productcatalogus waar je gecertificeerde merken modellen terugvindt. Het aanbod kan sterk verschillen volgens toesteltype (laptop, desktop PC, tablet,..). 

• Bij bepaalde EPEAT-gecertificeerde producten wordt gelet op circulair design en levensduur en  end-of-life management. EPEAT certificering verdient vooral specifiek vermelding omdat het bruikbaar is voor aankoop van toestellen van het merk Apple. Bekijk de EPEAT-productcatalogus. EPEAT gebruikt verschillende ambitieniveaus van duurzaamheid. 

Voor marktverkenning 

Vraag aan leveranciers of er (voldoende) toestellen kunnen worden geleverd met deze labels. 

Binnen bestaande raamcontracten 

De aanbestedende overheid en de afnemers kunnen overleggen met de leveranciers over het gebruik van duurzaamheidsprincipes. 

Bij levering 

Controleer bij de levering van de toestellen of ze de gevraagde labels dragen. Raadpleeg hiervoor de productcatalogus van TCO-certified of EPEAT. 

Naar boven

Duurzaamheid integreren in je bestek 

Vind direct bruikbare clausules en/of criteria voor je bestek in deze gidsen:  

• Clausules standaardbestek voor de circulaire aankoop van ICT-apparatuur (Bond Beter Leefmilieu en Provincie Antwerpen) 

• Gids duurzame aankopen: PC’s laptops, beeldschermen (Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling) 

• EU GPP criteria  en de User Guide to the Life Cycle Costing Tool for Green Public Procurement of Computers and Monitors (Europese Commissie) 

• MVI-criteria ICT-hardware en mobiele apparaten; MVI criteria algemeen (Nederlandse overheid) 

Technische specificaties

Rekening houdend met de Europese voorwaarden voor financiering in het kader van het Plan voor Veerkracht en Herstel en de EU-energie-efficiëntie richtlijn, wordt er gevraagd om aantoonbaar een zo groot mogelijke energiezuinigheid als vereiste op te nemen, met de laagste te verwachten uitstoot.

Zowel bij TCO-cerftified als EPEAT is de energiezuinigheid van toestellen al een criterium voor certificering, en beide labels geven per toestel de nodige informatie en/of score hiervoor. Dit laat toe om voor de meest energiezuinige toestellen te kiezen. In de productencatalogus van TCO-certified zit ook een tool vervat waarmee je de verwachte CO2-uitstoot kan berekenen.

In het luik technische specificaties kan je per toesteltype het TCO-certified/EPEAT label of een gelijkwaardig keurmerk vereisen. 

Vind richtlijnen in de gidsen over mogelijke vereisten voor: 

• Gebruiksduur en hergebruik 

• Dienstenovereenkomsten (zoals gebruiksadvies, opleiding, herstel ‘next business day onsite’, upgrading, terugnameverplichting…) 

• Aankoop van refurbished (gereviseerde) toestellen. Bij de aankoop van gereviseerde toestellen,  die op zich al duurzaam zijn, is het moeilijk om nog een duurzaamheidslabel te krijgen. 

Uitsluitingsgronden 

Verwijs in de uitsluitingsgronden naar het milieu-, sociaal- en arbeidsrecht. Bedrijven die er niet aan voldoen, kan je uitsluiten volgens artikel 69 van de wet op de overheidsopdrachten. 

(De aanbestedende overheid heeft, in elke fase van de plaatsingsprocedure, de mogelijkheid om de kandidaat uit te sluiten indien ze met elk passend middel aantoont dat de kandidaat of inschrijver de in artikel 7 van de Wet Overheidsopdrachten genoemde toepasselijke verplichtingen op het vlak van het milieu-, sociaal en arbeidsrecht, heeft geschonden.) 

• Vraag een uittreksel uit het strafregister op en verifieer of er veroordelingen van maximaal 3 jaar oud staan voor inbreuken op art. 7 van de Wet Overheidsopdrachten   

Gunningscriteria  

Geef het gunningscriterium inzake duurzaamheid een gewicht van 10 tot 20 % van de totaliteit van de punten. 

Mogelijke gunningscriteria: 

• Vereisten voor hergebruik van toestellen, componenten of materialen 

• Vind clausules die je kan gebruiken vanaf p. 14 van de gids Clausules standaardbestek voor de circulaire aankoop van ICT-apparatuur.  

• Hoeveelheid TCO/EPEAT-gecertificeerde toestellen (hoe meer, hoe hoger de score).

  • Hiervoor gebruik je best volgende formulering: “De inschrijver scoort hoger naarmate hij meer goederen aanbiedt die voldoen aan de onderliggende keurmerkvereisten van het keurmerk [TCO Certified Generation 8/EPEAT]. De inschrijver dient in zijn offerte de nodige bewijsmiddelen op te nemen die staven dat de betrokken goederen voldoen aan de onderliggende keurmerkvereisten. De conformiteit wordt aangetoond door middel van een geldig keurmerk [TCO Certified Generation 8/EPEAT] of een ander keurmerk dat bevestigt dat de goederen aan gelijkwaardige keurmerkeisen voldoen. Na de gunning moet de opdrachtnemer gedurende de volledige uitvoeringstermijn in staat zijn de conformiteit van de geleverde goederen met de keurmerkvereisten aan te tonen. Het keurmerk [TCO Certified Generation 8/EPEAT] wordt vereist ter uitvoering van artikel 54, § 1, van de wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten en voldoet aan alle voorwaarden vermeld in deze laatste bepaling. Met name hebben de keurmerkeisen alleen betrekking op criteria die verband houden met het voorwerp van de opdracht en zijn ze geschikt voor de omschrijving van de kenmerken van de leveringen die het voorwerp van de opdracht vormen.” 

Uitvoeringsvoorwaarden  

Vereisten voor verpakking en terugname van verpakking vermeld je bij de uitvoeringsvoorwaarden. De Vlaamse overheid biedt een generiek duurzaamheidscriterium verpakkingen. Een concreet voorbeeld vind je in de bijlage van de raamovereenkomst van Defensie (2018). 

Ethische verantwoordelijkheid 

Voeg ook de nodige bepalingen over ethische verantwoordelijkheid toe: 

• Basisnormen van de Internationale Arbeidsorganisatie 

• Mensenrechten, kinderrechten (inclusief bescherming tegen kinderarbeid) 

• Respect voor nationale wetgeving 

De verplichtingen uit deze bepalingen slaan niet alleen op de fabrikant en verkoper, maar op de gehele toeleveringsketen. Je kan uitgaan van een impliciete verklaring op eer bij het indienen van de offerte. 

Naar boven

Meer duurzaam ICT-beheer 

• Mogelijkheden om de levensduur te verlengen, vind je in de toolbox van Fair ICT Flanders. 

• Wil je nog meer inzetten op  ethische verantwoordelijkheid en de verificatie daarvan? Ontdek hoe systemen zoals Electronics Watch en Ecovadis je hierbij kunnen helpen (en wat het kost) in het onderzoeksrapport van Fair ICT Flanders 

• Meer informatie over duurzaamheidslabels in ICT in het onderzoeksrapport Standaarden, certificaten en monitoringsystemen in de ICT-sector: op weg naar een duurzaame aankooppraktijk? 

Naar boven