- Wat zijn auteursrechten?
- In de klas
- Zelfgemaakte cursus
- Schoolfeest
- Schoolwebsite
- Publiek examen
- Welke regelingen zijn er?
- Extra informatie
Wat zijn auteursrechten?
Auteursrechten beschermen de maker van een werk (foto, liedje, tekst, boek, gedicht, film, beeldhouwwerk …).
Auteursrechten ontstaan automatisch. Schrijf je een tekst of maak je beelden, dan heb jij daar zonder meer auteursrechten over. Je hoeft er niets extra voor te ondernemen.
Door de bescherming van de auteursrechten mag je nooit zomaar materiaal kopiëren, gebruiken of publiceren zonder dat je daar de uitdrukkelijke toestemming voor hebt.
In de klas
Je mag in de klas ter illustratie van je lessen:
- Een liedje afspelen
- Een gedicht voordragen
- Een songtekst analyseren en er kopieën van maken
- Een theatervoorstelling naspelen
- Prenten afdrukken en tonen
- Een fragment uit een boek kopiëren
- Een film vertonen
Maar je mag geen afbreuk doen aan de normale exploitatie van een werk. Je mag bijvoorbeeld de aankoop van een boek niet vervangen door het te kopiëren.
Zelfgemaakte cursus
Gebruik je afbeeldingen op je werkbladen of in een zelfgemaakte cursus? Dat kan geen kwaad zolang je het materiaal alleen voor je leerlingen en niet voor commerciële doeleinden gebruikt. Maar sommige beelden zijn zodanig beschermd dat je ze nooit mag gebruiken zonder toestemming.
Voor materiaal dat je online wil delen zoals op Smartschool en KlasCement, moet je auteursrechtvrije afbeeldingen gebruiken en de bron vermelden. Meer info: KlasCement - Gratis afbeeldingen voor je lesmateriaal
Laat je een uitgeverij je cursus uitgeven, dan moet je altijd toestemming vragen en eventueel een vergoeding betalen.
Maak je een cursus in opdracht van de school, dan wordt de school automatisch eigenaar en heeft er dus auteursrechten over. Ontwerp je op eigen initiatief een cursus, dan heb jij de auteursrechten.
Schoolfeest
Hou je een playbackshow, talentenavond, zangwedstrijd, … en vraag je daar inkomgeld voor? Dan moet je een bijdrage betalen aan Sabam, en als je liedjes afspeelt ook een billijke vergoeding.
Ook voor de achtergrondmuziek op een eetfestijn moet je een bijdrage betalen.
Spelen de leerlingen een bestaande toneelvoorstelling waar je alleen personeel, leerlingen en ouders voor uitnodigt, met gratis toegang, dan hoef je niets te betalen.
Schoolwebsite
Let op met het kopiëren van afbeeldingen, liedjes, gedichten, filmpjes … op de schoolwebsite.
Gebruik je beschermd werk van een auteur of uitgeverij, dan heb je eerst toestemming nodig.
Voor originele werkjes door de leerlingen in de klas gemaakt, is het de school die beslist.
Spring voorzichtig om met foto’s van leerlingen op de website. Vraag toestemming om die foto’s te maken en te publiceren. Dat kan bijvoorbeeld in het schoolreglement.
Gesloten leeromgeving
Wil je vermijden dat buitenstaanders foto’s van leerlingen en personeel kunnen bekijken?
Zorg voor een afgeschermde omgeving binnen de schoolwebsite die alleen voor personeel, leerlingen en hun ouders toegankelijk is. Als je werkt met een beveiligde leeromgeving zoals Smartschool, gelden dezelfde regels als in de klas.
Publiek examen
Op een publiek examen is het toegestaan om een beschermd werk uit te voeren, zonder dat de leerling of de school daar een vergoeding voor moet betalen.
Zolang de toegang tot het examen kosteloos is en het examen dient als beoordeling om een diploma of getuigschrift te verlenen, is er geen probleem.
Welke regelingen zijn er?
Reprobel, Sabam en billijke vergoeding
Elke school betaalt een jaarlijkse bijdrage aan Reprobel om kopieën te nemen. Dat is een vergoeding voor het reprografierecht: het recht om zonder toestemming kopieën te maken van een beschermd werk voor niet-commerciële onderwijsdoeleinden. Reprobel int die vergoedingen en verdeelt ze over auteurs en uitgevers.
In sommige gevallen moet de school ook een vergoeding aan Sabam betalen om muziek af te spelen, bijvoorbeeld op schoolevenementen.
Sabam is de Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers. Schrijvers, fotografen, dichters, choreografen, journalisten, componisten, uitgevers, … kunnen zich aansluiten, maar zijn niet verplicht om dat te doen.
Meer informatie op de website van Sabam.
De billijke vergoeding verdedigt dan weer de belangen van uitvoerend kunstenaars (acteurs, dansers, komieken …) en van producenten. Een billijke vergoeding betaal je alleen als je opgenomen muziek of filmpjes afspeelt. Voor een live optreden betaal je geen billijke vergoeding.
Wil je muziekpartituren kopiëren, dan kan je daarvoor een licentie aanvragen bij de auteursvereniging SEMU.
Creative Commons
Naast de wettelijke regelingen bestaat er een 2de systeem van bescherming van een werk: Creative Commons. Heel wat auteurs publiceren teksten, foto’s, afbeeldingen, filmpjes onder een Creative Commons-licentie. Als auteur sta je toe dat anderen je werk delen, gebruiken of erop voortbouwen.
Vind meer informatie over Creative Commons op KlasCement - Wat is Creative Commons?
Je kiest zelf binnen een aantal categorieën onder welke voorwaarden anderen je werk mogen gebruiken.
