Wat is XR?
Extended Reality (XR) is een immersieve technologie die de realiteit uitbreidt met een digitale laag of een volledig nieuwe werkelijkheid creëert waar je als gebruiker in ondergedompeld wordt.
Extended Reality is een verzamelnaam voor:
- Augmented Reality (AR): digitale elementen worden toegevoegd aan de werkelijkheid, zonder interactie tussen beide.
- Mixed Reality (MR): digitale elementen, die worden toegevoegd aan de echte wereld, werken in op elkaar.
- Virtual Reality (VR): de technologie dompelt je onder in een volledig virtuele wereld die geen verband meer houdt met de echte wereld.
Meer weten? Lees meer over immersieve technologie op Kennisnet.
Waarom XR in de klas?
XR-leeromgevingen kunnen leiden tot een hogere motivatie en betere leerresultaten bij je leerlingen. Leerlingen kunnen dankzij XR op een veilige en gecontroleerde manier situaties inoefenen die anders moeilijk tot niet mogelijk zijn door financiële, praktische, ethische of veiligheidsredenen.
Een investering in XR heeft bijvoorbeeld een potentieel voor praktijklessen. Met een VR-bril kunnen leerlingen onder meer virtueel kennismaken met de nieuwste assemblagetechnieken of levensechte brandoefeningen doen.
Het XR-actieplan ondersteunt het gebruik van XR in het technisch en beroepsgericht secundair onderwijs door de uitrol van een XR-uitleendienst en door professionaliseringsinitiatieven over XR op te zetten.
XR-toepassingen kan je ook inzetten in algemene vakken. Denk maar aan virtuele bezoeken, het ondersteunen van taalonderwijs, het oefenen van sociale vaardigheden… Op de XR-deelsite van KlasCement vind je meer inspiratie.
XR-actieplan (2022-2025)
Doelstellingen
Naar aanleiding van de visienota 'Van kwetsbaar naar weerbaar' en gesprekken met experten werd er een XR-actieplan opgesteld voor het technisch en beroepsgericht onderwijs. In die opleidingen zijn er meer kwetsbare leerlingen. Dankzij het gebruik van XR in de lessen krijgen deze leerlingen een voorsprong op de toekomstige arbeidsmarkt.
Het XR-actieplan wil met 4 acties de leereffecten ondersteunen door:
- XR-materiaal (hardware en software) laagdrempelig aan te bieden
- De professionalisering van onderwijspersoneel te verhogen door XR-gebruik en XR-toepassingen
Het Kenniscentrum Digisprong coördineert het XR-actieplan. Het brengt de verschillende actoren samen en bewaakt en monitort de voortgang van alle acties.
Voor wie?
Voor het technisch en beroepsgericht secundair onderwijs (arbeidsmarktgerichte, doorstroom- en dubbele finaliteit):
- Het gewoon technisch secundair onderwijs
- Het gewoon voltijds en deeltijds beroepssecundair onderwijs
- Het buitengewoon secundair onderwijs (OV3 en opleidingen tso/bso in OV4)
- De leertijd
Ook onderwijspersoneelsleden (zoals leraren, technisch adviseurs, ICT-coördinatoren) kunnen dankzij XR hun digitale vaardigheden verder versterken en toepassen. Door virtuele machines in te zetten, worden ook dure investeringen van werkposten vermeden en wordt de praktische organisatie van werkruimtes en werkopstellingen vergemakkelijkt.
Acties
Actie 1: praktijkgericht onderzoek
Een innovatie kan alleen duurzaam ingebed worden als die steunt op wetenschappelijk onderzoek. Voor het thema XR wordt daarom bijkomend onderzoek uitgevoerd.
De universiteit Gent leidt dit onderzoek in samenwerking met Thomas More, Howest, PXL, HoGent en UCLL. Een onderzoeksteam zal een analyse maken van:
- De aard en de effectiviteit van de XR-lessen
- De effectiviteit van het XR-actieplan in zijn geheel
Actie 2: uitleendienst XR (hardware)
Uit bevragingen blijkt dat scholen graag gebruik willen maken van een XR-uitleendienst, die hard- en software aanbiedt. Scholen worden zo ontlast van eigen aankopen en onderhoud.
De 5 Regionale Technologische Centra (RTC’s) zijn de beste partner om de uitleendienst XR verder uit te werken en te bemannen. De RTC’s zijn netoverschrijdende, provinciale samenwerkingsverbanden tussen het onderwijs en het ondernemingsleven. Lees meer over RTC's.
De RTC’s krijgen, in het kader van het XR-actieplan, extra financiële ondersteuning om te investeren in:
- XR-materiaal voor ontlening aan scholen (met vervangings- en onderhoudsclausules)
- De technische uitbouw en de promotie van de uitleendienst
De XR-uitleendienst is beschikbaar sinds september 2023. Ontlenen van XR-materiaal is in elke provincie mogelijk in de schooljaren 2023-2024 en 2024-2025. Een basisaanbod XR-software (open source en betalend) is reeds beschikbaar voor scholen. Het aanbod wordt langzaamaan verder uitgebreid.
Om juist gebruik te maken van dit XR-materiaal, hebben scholen nascholing nodig (actie 4).
Actie 3: software
Het aanbod van software wordt nog verder uitgebreid, zodat er voldoende software is om de XR-uitleendienst te verrijken. Er wordt een inventarisatie van mogelijke softwaretoepassingen voor XR-materiaal opgemaakt en meer ingezet op projectwerking.
Er staan 2 doelstellingen voorop:
- De verduurzaming van bestaande softwareprojecten
- Nieuwe softwareprojecten lanceren dankzij een InnoVET XR-oproep
InnoVET XR
De InnoVET XR-oproep bestond uit 3 deeloproepen:
- Deeloproep 1 InnoVET XR NEW – looptijd 24 maanden – max. 150 000 euro per project
- Deeloproep 2 InnoVET XR BUILD – looptijd 12 maanden – max. 100 000 euro per project
- Deeloproep 3 InnoVET XR UPDATE – looptijd 12 maanden – max. 100 000 euro per project
Scholen kozen zelf voor welke deeloproep ze een voorstel indienden. Voor alle 3 de oproepen gold een verplichte cofinanciering van minimum 40%.
Actie 4: ondersteuning en nascholing
Om het XR-materiaal op een correcte manier te kunnen gebruiken, hebben scholen ondersteuning en nascholing nodig. Hoe ga je ermee om? Hoe implementeer je het op een duurzame manier?
XR Academy
Via opleidingen van de XR Academy leren de scholen de hardware en software/toepassingen correct hanteren en bedienen. VIVES, dat de coördinatie van de XR Academy op zich neemt, werkt hiervoor samen met Thomas More, UCLL en Brightlab.
Het volgen van een opleiding is verplicht om XR-materiaal te kunnen ontlenen. De Regionale Technologische Centra (RTC’s) nemen de doorwijzing en inschrijvingsmodaliteiten voor hun rekening. Praktische informatie hierover vind je op de websites van de RTC’s:
Lerend netwerk XR
Scholen die zich didactisch willen professionaliseren rond XR, kunnen deelnemen aan het Lerend netwerk XR. Hier leer je als school XR op een effectieve manier in te zetten in de klaspraktijk. Het Lerend Netwerk XR, onder leiding van Thomas More, in samenwerking met HoWest, HoGent, PXL en UCLL, zal de uitwisseling van inzichten en aanpakken stimuleren.
In 2024 voorziet het Lerend netwerk XR verschillende demomomenten, workshops en inspiratiesessies, verspreid over diverse locaties in Vlaanderen onder de naam XR Inspire.
Daarnaast krijgen 25 scholen sinds 1 september 2023 de kans om deel te nemen aan een 1-op-1 professionaliseringstraject XR. Dit met als doel om minstens 1 concrete XR-toepassing te verankeren binnen de eigen klaspraktijk.
Verwante pagina’s
- InnoVET-projecten Extended Reality (XR)
- InnoVET
- Relanceplan Vlaamse Veerkracht: van kwetsbaar naar weerbaar
Documenten
- Nota aan de Vlaamse Regering: Oproepen InnoVET XR 2022-2024 in uitvoering van het XR-actieplan – 22 april 2022
- Visienota 'Van kwetsbaar naar weerbaar. Deel 1: Beter leren, beter voelen. Plan voor een kwalitatief versterkt onderwijs in uitvoering van het relanceplan Vlaamse Veerkracht'
