Wat is ICCS?
International Civic and Citizenship Education Study is een internationaal vergelijkende studie van burgerschapseducatie en burgerschap bij jongeren.
ICCS bevraagt leerlingen uit het 8ste jaar van de formele scholing, internationaal aangeduid als grade 8. In Vlaanderen komt dat neer op het 2de jaar van de 1ste graad secundair onderwijs.
Naast een kennistest en een uitgebreide vragenlijst voor de leerlingen bevat ICCS een vragenlijst voor leerkrachten en voor de directie. Via een systeemvragenlijst verzamelt ICCS bovendien ook kenmerken van het onderwijssysteem.
Op basis van dit onderzoek is het mogelijk om systematisch na te gaan of de vakoverschrijdende aanpak en de vorm die de scholen daaraan geven, ook effectief leiden tot een versterking van democratische normen en waarden bij Vlaamse leerlingen. De opzet van de studie maakt het ook mogelijk om de invloed van de samenstelling van klassen en scholen op de politieke houdingen van jongeren na te gaan. Zo wordt onder meer gekeken naar de invloed van socio-economische achtergrond, gender en etnische minderheden.
Vlaanderen participeerde tweemaal aan dit onderzoek: in 2009 en 2016.
Resultaten ICCS 2016
Vlaanderen
Vlaanderen onderzocht samen met 23 andere landen de burgerzin bij leerlingen uit het tweede jaar van de eerste graad secundair onderwijs. Het onderzoek peilde naar hun kennis, attitudes en vaardigheden rond maatschappelijk belangrijke begrippen als politieke kennis, democratie, kritisch denken en tolerantie. Er waren ook vragen over onder meer schoolbetrokkenheid waarvoor ouders, directeurs en leerkrachten werden bevraagd. Een specifieke vragenlijst die uitsluitend voor de Vlaamse jongeren bestemd was, maakt de resultaten vergelijkbaar met die uit eerdere Vlaamse onderzoeken. ICCS biedt zo bruikbare resultaten om een Vlaams beleid voor burgerschapseducatie en burgerzin uit te tekenen.
Tegelijkertijd met ICCS werd een Vlaamse peiling ‘Burgerzin en burgerschapseducatie’ afgenomen bij ruim 4.100 leerlingen uit het zesde jaar van het secundair onderwijs.
Door de twee onderzoeken te vergelijken, werden interessante verschillen tussen de leeftijdsgroepen bloot gelegd.
Rapport en samenvatting
Bekendmaking resultaten
Op dinsdag 7 november 2017 zijn de ICCS-resultaten bekendgemaakt in het Atheneum Emanuel Hiel te Schaarbeek.
Presentatie Vlaamse resultaten in internationaal perspectief:
Internationaal
De internationale resultaten vind je op: IEA - International Association for the Evaluation of Educational Achievement.
Resultaten ICCS 2009
Vlaanderen
Vlaanderen onderzocht samen met 38 andere landen de burgerzin bij 14-jarigen. Het onderzoek peilde naar hun kennis, attitudes en vaardigheden rond maatschappelijk belangrijke begrippen als democratie, multiculturaliteit en mensenrechten. Er waren ook vragen over het Europese bestuursniveau. Ook ouders en leerkrachten werden bevraagd. Een specifieke vragenlijst die uitsluitend voor de Vlaamse jongeren bestemd was, maakt de resultaten vergelijkbaar met die uit eerdere Vlaamse onderzoeken. ICCS biedt zo bruikbare resultaten om een Vlaams beleid voor burgerschapseducatie en burgerzin uit te tekenen.
Bekendmaking resultaten
Op maandag 22 november 2010 zijn de ICCS-resultaten bekendgemaakt.
Presentatie Vlaamse resultaten in internationaal perspectief:
- Vlaanderen in ICCS 2009 (pdf, 60 p.) (2.24 MB) (2.24 MB) "pdf"
- Perstekst onderzoekers VUB/UA (doc, 5 p.) (157 kB) (157 KB) "word"
Studienamiddag
Op dinsdag 23 november 2010 organiseerde het Departement Onderwijs en Vorming een studienamiddag.
Saskia De Groof en Dimokritos Kavadias lichtten het ICCS-onderzoek, de resultaten in internationaal perspectief en de schoolfeedbackrapporten toe.
- ICCS-onderzoek en resultaten in internationaal perspectief (pdf, 57 p.) (1.06 MB) (1.06 MB) "pdf"
- Toelichting schoolfeedbackrapporten (pdf, 19 p.) (338 kB) (337.77 KB) "pdf"
Eva Franck maakte een vergelijking tussen de leerlingen van het 2de en het 4de jaar secundair onderwijs, en een longitudinale vergelijking van etnocentrisme in Vlaanderen.
Mark Elchardus gaf mogelijke verklaringen voor de Vlaamse positie in internationaal perspectief.
Peter Parmentier, leraar in het Sint-Janscollege te Gent, gaf een reflectie vanuit het onderwijsveld.
Internationaal
De internationale resultaten vind je op: IEA - International Association for the Evaluation of Educational Achievement.
